Omarm het einde – onthul het begin.
En altijd is het zo geweest,
dat liefde haar eigen diepte niet kent
dan op het uur der scheiding.
– KAHLIL GIBRAN –
De Profeet
Je weet gewoon op een dag dat het waar is. Je weet het op zijn laatst als je de dood voelt naderen. De dood betekent dat alles van je wordt afgenomen wat je niet bent. Het geheim van het leven is ‘te sterven voor je dood’, en dan tot de ontdekking te komen dat de dood niet bestaat.
– ECKHART TOLLE –
De kracht van het Nu
Er is een man laatst doodgegaan,
die nog geen dag, van z’n bestaan,
tevreden was.
Maar dat begreep ie pas
toen er geen weg terug meer was.
– Klein Orkest –
Verloren Tijd
Wat als verliezen eigenlijk winnen is?
Soms krijg je meer
door los te laten.
Soms verlies je
wat je dacht nodig te hebben,
om te vinden
wat écht belangrijk is.
En misschien moest je
in alle ruis
eerst iets kwijtraken –
om helder te zien.
– JULIAN –
Vita Florentis
Je hele leven lang denk je dat je je lichaam bent.
Soms denk je dat je je verstand bent.
Op het moment dat je doodgaat,
kom je erachter
Wie je werkelijk bent.
– NEALE DONALD WALSCH –
Een ongewoon gesprek met God
Wil je écht voluit leven?
Neem het einde
als beginpunt.
– JULIAN –
Vita Florentis
Tussen wat wordt gezegd
en niet bedoeld
en wat wordt bedoeld
en niet gezegd
gaat de meeste liefde verloren.
– KAHLIL GIBRAN –
Dualiteit is de wet van het leven.
Licht en donker. Begin en einde.
Omarm je het één en ontken je het ander –
dan doe je jezelf tekort.
Zonder schaduw geen licht.
In elke schaduw schuilt groei.
Wat je wegduwt, houdt je vast.
Omarm het,
en het bevrijdt je.
– JULIAN –
Vita Florentis
’Tot ziens,’ zei de vos. ‘Hier is mijn geheim.
Heel simpel: je kan alleen goed zien met je hart.
Waar het echt om gaat, kan je niet zien met je ogen.’
– ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY –
De kleine prins
Angst mag er zijn.
Maar laat haar je niet afleiden
van wat er werkelijk toe doet.
Loslaten is de kunst
van kiezen
voor wat telt.
– JULIAN –
Vita Florentis
Zo te leven dat je elk moment kunt loslaten.
Elke dag een onverwacht geschenk.
Vrij van verwachtingen.
Vol waardering.
– JULIAN –
Vita Florentis
“(…) in Nederland wordt heel weinig over de dood gesproken. 80 procent wil of kan het er niet over hebben. Shocking.”
— René Gude
“Zonder levenskunst is er geen goed sterven. De dood is niet de sluitsteen, maar krijgt gezicht tijdens het leven.”
— Joep Dohmen
======================
Leven en dood zijn nauw verweven. Dat we eindig zijn, geeft volgens de existentialisten zin aan ons leven. De dood als grens roept ons op zinvol te leven.
Elk mens is ertoe veroordeeld om de zin van zijn of haar eigen leven zelf te zoeken. Maar wat nu als we aan het einde van de rit moeten stellen: ‘Het was niet veel’? Dit is de doodsangst die ons teistert.
Daarom zijn we toe aan een nieuwe manier van sterven, die begint tijdens het leven. Zonder levenskunst is er geen goed sterven. Wat we nodig hebben, is een nieuw soort vertrouwen: niet het vertrouwen dat je aan het eind van je reis je bestemming bereikt, maar het vertrouwen dat je je leven zo zinvol leidt, dat het niet uitmaakt wanneer Magere Hein voorbij komt.
Je op je eigen, unieke manier verhouden tot jezelf en anderen, tot je eigen kwetsbaarheid en de eindigheid van alles.
Het nieuwe sterven gaat over een houding waarin we gehecht zijn aan het leven, maar waarin we tegelijkertijd bereid en in staat zijn om te onthechten. Daar kun je je leven lang op oefenen.
De dood is niet het deksel op de put – de sluitsteen – maar krijgt gezicht tijdens het leven.
– JOEP DOHMEN –
emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek en lector Bildung – in Filosofie Magazine¹
“De dood is voor velen een ver-van-mijn-bed-show.”
— René Gude
======================
“U bent niet de enige publicist die in de media over de naderende dood spreekt. Het lijkt wel een trend.”
“Dat klopt. Ik neem niet aan dat er ineens meer publicisten sterven dan vroeger. Dat we erover praten, vind ik een goede ontwikkeling. Ik merk zelf ook dat het nogal wat losmaakt. Ik krijg veel reacties. Er zit een feitelijke toedracht achter: in Nederland wordt heel weinig over de dood gesproken. 80 procent wil of kan het er niet over hebben. Shocking.”
“De dood is voor velen een ver-van-mijn-bed-show.”
“We zijn inderdaad steeds gezonder en ouder geworden. Veel mensen sterven uit het zicht, achter de deuren van klinieken en verzorgingscentra.”
“Deze hausse aan publiciteit is daar een reactie op?”
“Ik denk dat mensen ongelukkig worden van het feit dat iedereen zijn eigen dood moet uitvinden.”
“Verwijlt u meer bij vroeger?”
“Ja dat zou ik iedereen willen aanraden die terminaal is. Je ambitie moet niet meer in de toekomst liggen. Als je omkijkt en een opsomming maakt van de dingen die je hebt afgemaakt, dan kan dat veel voldoening geven.”
– RENÉ GUDE –
Filosoof en oud-Denker des Vaderlands – in Leeuwarder Courant ²
Leef zo
dat je aan het einde
niets meer hoeft recht te zetten.
– JULIAN –
Vita Florentis
Heb lief,
vergaar de scherven,
het leven
is leren sterven.
Heb lief.
Als je nog één week had,
hoe zou je die invullen?
Waarschijnlijk zou je zeggen
wat mensen écht
voor je betekenen.
Nog één keer intens genieten
van kleine dingen.
Gesprekken voeren
die je steeds uitstelde.
Dus waarom niet nu?
– JULIAN –
Vita Florentis
De dood wil je niet bang maken.
Hij wil je herinneren
aan hoe je écht wilt leven.
De dood fluistert wijsheid.
Luister aandachtig –
en je wordt vrij.
– JULIAN –
Vita Florentis
Vrijheid zit niet in wat je vasthoudt,
maar in wat je durft vrij te laten.
– JULIAN –
Vita Florentis
Echte verbinding is zeldzaam.
Misschien omdat
écht gezien worden betekent
dat je je niet meer
kunt verbergen.
– JULIAN –
Vita Florentis
Een wapenwedloop om je aandacht.
Alles trekt aan je,
tot je nergens meer werkelijk bent.
Verdoofd. Afgeleid. Geleefd door anderen.
Maar wat als je stilte omarmt?
Als je kiest voor rust?
Voor wat ertoe doet?
Wat wil jij écht?
– JULIAN –
Vita Florentis
De naderende dood en de dood zelf, de ontbinding van de stoffelijke vorm, is altijd een geweldige kans voor spirituele groei. Het tragische is dat de meeste mensen die gelegenheid voorbij laten gaan (…).
(…) Je beseft dan dat de dood een illusie is, net zoals je identificatie met vorm een illusie was.
Het einde van de illusie – meer is de dood niet.
De dood is alleen pijnlijk als je aan de illusie vastklampt.
– ECKHART TOLLE –
De kracht van het Nu
Nooit stond je dichter bij het einde
dan op dit moment.
Elke hartslag krijg je maar één keer.
Leef voluit.
– JULIAN –
Vita Florentis
Paradoxale crux:
Je eindigheid durven aanzien
— niet meteen het aangenaamste, misschien —
maar je leven wordt rijker, betekenisvoller
en aantrekkelijker, bovendien.
Het gaat bloeien.
Meer kleur.
Meer zien.
– JULIAN –
Vita Florentis
The Last Hour Experience.
Een oefening in sterven.
Zodat je daarna écht leeft.
Met flair.
Met lef.
Vanuit dankbaarheid.
Niet zonder angst,
maar vrij ervan.
– JULIAN –
Vita Florentis
Een van de interessantste aspecten van de dood is dat je hem kunt negeren.
(…) Hoe we onze ogen kunnen sluiten voor zoiets overduidelijks, is me een raadsel. Maar we doen het wel, misschien om iedere dag gewoon ons werk te kunnen doen.
Anders zouden we zo perplex staan over de vluchtigheid van iedere seconde dat we nooit meer zouden werken en allemaal naar Tahiti zouden verhuizen.
– LANCE ARMSTRONG –
Elke seconde telt
Smartphone-paradox
Gedachteloos grijpend
naar onze telefoon.
Honger naar dopamine,
bang iets te missen.
En juist door het scrollen
missen we het enige echte:
Het moment.
Hier. Nu.
Altijd ‘verbonden’.
Meer alleen dan ooit.
– JULIAN –
Vita Florentis
Wanneer beginnen mensen écht te leven?
Wanneer ze de dood onder ogen zien.
De dood is de waarheid.
Als we dat vergeten, leven we in een illusie.
En wat blijft er dan over?
Spijt.
Spijt weegt zwaarder
dan de discipline om nú te kiezen
voor wat echt telt.
Wakker worden is een keuze.
Niet wachten. Nú ontdekken wat er écht toe doet.
– JULIAN –
Vita Florentis
We zijn allemaal elkaars passanten.
We zijn allemaal terminaal.
Alleen de duur van de ontmoeting
verschilt.
Een korte ontmoeting
kan een leven lang bijblijven.
Een leven lang
voelt als een korte ontmoeting.
– JULIAN –
Vita Florentis
Altijd verbonden – steeds verder verwijderd.
– JULIAN –
Vita Florentis
Altijd iets.
Altijd ruis, altijd méér.
De stilte is te luid.
Swipen, scrollen, snacken, snuiven.
Op jacht naar dopamine.
Op de vlucht voor jezelf.
Bang om stil te staan.
Bang om te voelen.
Bang om alleen te zijn.
Maar wat als je niet vlucht?
Wat als je blijft?
Wat als je de leegte in kijkt –
en ontdekt
dat jij daar altijd al was?
– JULIAN –
Vita Florentis
Wil je weten wat jouw laatste uur zou kunnen betekenen?
¹ Sophie van Balen en Nele Goutier 2016
Sophie van Balen en Nele Goutier, School of Death, Filosofie Magazine 2016, pp. 26-29.
² René Gude 2015
René Gude, Ik Blijf Maar Sterven (interview), Leeuwarder Courant 21 February 2015, Sneon & Snein p. 16-17.
