Onze persoonlijkheid en identiteit liggen niet vast verankerd. Ze zijn aan verandering onderhevig. Iedere dag. Wie je vorig jaar was, is anders dan wie je nu bent. Je maakt dingen mee, je wórdt gevormd. Je ontwikkelt je. Je vormt jezélf.
Dit gaat echter zo geleidelijk dat we het niet doorhebben. Net als dat je consequent naar de sportschool gaat en een ander jou moet vertellen dat je fysiek bent veranderd. We zijn vaak een slechte jury voor onszelf.
Je identiteit is dus een dynamisch iets. Het beweegt je hele leven.
Heel belangrijk om te weten is dat wij mensen (onbewust) alles op alles stellen om conform te zijn aan onze identiteit. Aan wie we zelf vinden dat we zijn. Zowel negatief als positief.
Daarom is het cruciaal bewust te zijn van hoe we onszelf zien en na te denken en helder te hebben wie we zijn. Wanneer we ons sterk voelen. In goede dagen. Anders neemt het onderbewustzijn die bepalende taak voor ons over op onze mindere momenten…
Als je bijvoorbeeld maar genoeg voor jezelf herhaalt dat je ‘verlegen, ‘niet zo creatief’, ‘niet zo’n doorzetter’ of ‘niet sportief’ bent, dan gaat je onderbewustzijn daarmee aan de haal om te zorgen dat je ook conform dat beeld zal handelen.
Zelfsabotage.
De behoefte om consistent conform je veronderstelde oude identiteit te blijven is zo ongelooflijk sterk, dat het zelfs je eigen geluk opoffert.
Het kan alles saboteren en totaal vernietigen wat je net aan het opbouwen was; een bedrijf, een relatie, een gezond en vitaal lichaam; en alle goede gewoonten op dat pad.
Onthoud: wie we zijn is géén statisch gegeven. Als je in het verleden geen doorzetter was, betekent dat niet dat je dat morgen niet kan zijn. We kunnen onszelf blijven uitvinden. Blijven ontwikkelen. Bepaal heel bewust wie je wilt zijn.
Het mooie is dat als we ons gedrag veranderen, onze persoonlijkheid mee verandert. Onze persoonlijkheid bepaalt dus niet alleen ons gedrag, maar ook bepaalt ons gedrag onze persoonlijkheid. Onze identiteit verandert door te handelen.
Dit merk je wanneer je begint met een nieuwe gewoonte. Je hebt bijvoorbeeld nooit veel gesport en gaat nu gestructureerd aan de slag. Ineens begin je jezelf, langzaam – dus ongemerkt – maar zeker, als een sporter te zien.
Het werkt dus ook omgekeerd aan hoe we vaak denken. Door te handelen, wórden we razendsnel de persoon die handelt. Het geheim is dat de redenatie langs deze kant, véél effectiever is dan pas gestructureerd te willen gaan handelen na een nieuw vastomlijnd idee in je hoofd.
Dus: je wilt een bepaalde gewoonte aanleren. Ga dan meteen doen. Begin gewoon. Dóór de aanvankelijke weerstand heen.
Door het te doen, wordt het in rap tempo wie je bent. Als het doen na verloop van tijd synchroon loopt met je identiteit, kun je onbewust niet meer anders. Je wilt conform zijn. Het is een gewoonte geworden. Het kost geen wilskracht meer.
Er is één zwakke schakel in dit proces, van doorslaggevend belang zelfs: je omgeving. In de brede zin van het woord; mensen, spullen, voorzieningen.
Praktisch: spullen en inrichting, of complexer: mensen en onderlinge relaties.
Deze omgeving werkt óf mee, óf tegen. Werkt hij tegen, dan heb je je wilskracht nodig om daartegenin te gaan.
Maar dat kost moeite en je wilskracht is niet onuitputtelijk.
Zie je verandering als een rollende sneeuwbal. Komt hij onderweg een muur tegen – je omgeving – dan stopt de bal zomaar met rollen, en kan zelfs stuk gaan. Of het kost heel veel moeite hem eroverheen te krijgen.
Zaak is dus een omgeving uit te kiezen, waar de bal vrij kan blijven rollen en rollen. Met fijne plaksneeuw.
Daarvoor is het cruciaal ons bewust te zijn van onze omgeving en hoe die invloed op ons heeft. Want wie we zijn, is een product van (al) onze gedachten. Die gedachten worden – of we het nu willen of niet – sterk beïnvloed door onze omgeving.
Tegenwoordig is dat vooral ook onze digitale omgeving; alles wat we de hele dag door zien of horen. Waarmee we onze mind bewust of onbewust voeden.
De omgeving waarin we leven, vormt ons.
We denken vaak dat we zo autonoom zijn in ons handelen, maar een programma als ‘Mindfuck’ van illusionist Victor Mids laat ons – op komische wijze en tot frustratie en grote verbazing van de deelnemers – zien dat het tegenovergestelde waar is.
Ons onderbewustzijn is ontzettend makkelijk te beïnvloeden. Positief, maar dus ook negatief.
Wie bepaalt onze omgeving? Dat doen we zelf. Wij bepalen met wie we omgaan, waar we onze tijd doorbrengen en wat we de hele dag door digitaal volgen. Als we ons realiseren dat we onze omgeving zelf kiezen, geeft ons dat meteen de kracht voor duurzame verandering.
En zelfs als je écht even geen invloed hebt op je directe omgeving, kun je hoe je de omgeving middels je perceptie waarneemt, zelf bepalen. Zodat het je dient. Hoe? Door je af te vragen wat jij op dat moment voor die omgeving kan betekenen.
Jouw bijdrage zal zorgen dat de omgeving je alsnog gaat helpen, want zelfs een klein gebaar helpt je om je beter te voelen. Zo kun je ook in een niet direct te veranderen omgeving, alsnog de context zelf inkleuren. Kleuren kiezen die je mooi vindt en die je verder helpen.
Soms lukt de verandering die we wensen nog niet. Vallen we terug en lijken we continu te worstelen, waarbij we in dat gevecht tóch onze wilskracht inzetten.
Het moeten inzetten van die wilskracht als wapen, kan dan komen door:
1. Je hebt nog geen échte keuze gemaakt.
Als je hebt besloten, ga je ervoor en hoef je er niet meer over na te denken. Iets voor 98% willen, is moeilijker dan voor 100%. Je moet dan voor die 2% iedere keer weer wikken en wegen of je een uitzondering gaat maken.
Maak de beslissing en ga all-in. No matter what. Met je eigen klip-en-klare regels (en beloningsmomenten) die daarbij horen. Dan is wilskracht niet meer aan de orde.
2. Je hebt niet genoeg motivatie.
Je ‘waarom’ is hierin allesbepalend. Zorg dat je voor jezelf kraakhelder hebt waarom je iets echt (niet meer) wilt. Schrijf het voor jezelf op, dat is nog veel krachtiger.
3. Je hebt nog niet geïnvesteerd.
Via tijd, geld of moeite. Voorbeeld: veel mensen willen ‘ooit’ weleens voor zichzelf beginnen. Eigen baas zijn. Het verschil tussen de echte ondernemers – de doeners – en de dromers, de mensen die blijven dromen maar nooit zullen doen, is dat ze op een gegeven moment een kantelpunt voorbij zijn.
Vaak heeft dat kantelpunt te maken met het geïnvesteerd hebben van tijd en geld. Je wilt niet dat het voor niks is geweest en dat werkt als een hefboom. Heb je dit niet, dan is het te vrijblijvend en te verleidelijk om veilig vanuit je comfortzone te blijven doen wat je doet.
Durf dus te investeren. Als je dat slim doet, kan dat verantwoord en hoef je echt niet alles op het spel te zetten. Dat werkt het beste door het gelaagd aan te pakken. Dus ja: je neemt een risico, maar doet dat stap voor stap en je hebt altijd een back-up. Een escape-plan. Je hebt van tevoren alle scenario’s overdacht. Dát is slim investeren.
4. Je omgeving.
Je omgeving moet bijdragen en ondersteunend zijn aan je beslissingen. Als dat niet zo is, als je continu moet ‘vechten tegen de bierkaai’, dan heb je toch steeds je wilskracht nodig en dat is heel vermoeiend. Dat houd je op de lange termijn niet vol.
Bepaal als eerste bewust wie je wilt zijn – je identiteit – en wordt vervolgens door te doen.
Je acties bepalen je identiteit,
Je identiteit bepaalt je acties.
Een zichzelf versterkende wisselwerking.
Zorg dat je omgeving op dat pad op alle manieren is ingericht om jouw bloeiende leven te ondersteunen.
Wees selectief met wie je je tijd doorbrengt. Kies mensen die je steunen in je doelen, die je willen zien groeien. Niet mensen die je willen houden zoals je was, omdat ze bang zijn iets te verliezen, of uit afgunst. Kies de mensen die je alles gunnen.
Kies bewust wat je digitaal tot je neemt; is het louter sensatie, nieuws en entertainment, of kan je ook iets leren en draagt het bij aan het ontwikkelen van het leven dat jij wilt leiden?
Zie je omgeving als een natuurlijke voedingsbodem voor jouw gewenste gewoontes.
Zonder de juiste voedingsbodem, geen groei en blijvende bloei.
